De Bergen in Terheijden ooit onderdeel van ‘Grooten Weg nr. 7’ van Veerhoofd Lage Zwaluwe, via Hooge Zwaluwe, Wagenberg, Terheijden, Teteringen tot vesting Breda

Een ietwat merkwaardig aandoende naam in ons vlakke West-Brabantse land is voor velen wel de straatnaam Bergen in Terheijden. Waar de Hoofdstraat eindigt en de Bredaseweg begint, daar begint aan de linkerkant ook de Bergen.

Het is bij de oudere bevolking nog wel bekend dat in die straat zandhoogten hebben gelegen, die in de eerste helft van de vorige eeuw door afgravingen zijn verdwenen. Aan die hoogten, die 'de bergen' werden genoemd, heeft deze straat dan ook zijn naam te danken.

Aan het einde van deze straat is in de jaren 1913-1915 het Markkanaal 'in de bergen' gegraven. Daar lag een ophaalbrug, die na de oorlog is verplaatst naar de Bredaseweg. Op de foto uit 1926 is Kees van Bragt met een groepje mannen zand aan het laden in zijn vrachtauto. Deze foto is gemaakt in de Bergen en staat ook in het Vlasselt-boekje 133: 'Oude beroepen, ambachten en functies' (2011).

In vroegere tijd heette dit gebied ten zuidoosten van het dorp Terheijden 'Schimmer' en lag in een heuvelachtig terrein. Zo heeft langs de Bergen het Overbergschwegje gelopen. Het was een weggetje, niet breder dan een karrenspoor, dat de Poolsedreef kruiste en eindigde bij de ook al niet meer bestaande Groenendijk. Dat was links van de Bergen. De Mariakapel staat op een restant van dat Overbergs weggetje. Rechts van de Bergen, in de richting van de Bredaseweg, hebben ook heuveltjes gelegen, die op een schetskaart uit 1724 als 'geberght' zijn aangeduid.

De straat Bergen was tot 1820 al eeuwenlang de weg naar Breda die liep door de Hartel en ook via Teteringen. Het was in die tijd een belangrijke weg en werd in officiële stukken 'gemeene weg No. 7' (algemene, openbare) en 'grooten weg No. 7' genoemd. In de Nederlandsche Staats-courant van 15 maart 1817 werd de aanbesteding voor het jaarlijkse onderhoud van 'den grooten weg no. 7' bekend gemaakt. Dat was vanaf het 'veerhoofd van de Lage Zwaluwe', door de dorpen Lage en Hooge Zwaluwe, Wagenberg, Terheijden en Teteringen 'tot de vesting Breda'.

In 1820-1821 is vanaf het begin van de Bergen, als een soort afslag, een totaal nieuwe weg naar Breda aangelegd met de naam 'Groote weg der 1e klasse no. 7'.

Tijdens de aanleg van de Omleidingsweg of de Wagenbergse Baan in 1984-1986, is in de Bergen een viaduct aangelegd met de naam 't Zand'. Niet een juiste locatie voor deze naam, want 't Zand' lag in de Hoofdstraat en niet in de zandige Bergen.

Johan van der Made.

Beelden bij dit artikel