Al in 1787 kreeg Lage Zwaluwe een Rooms Katholieke kerk gewijd aan de H Willibrordus aan het huidige Plantsoen in Lage Zwaluwe. De kerk werd gebouwd door aannemer Jacobus van der Steen. De pastorie werd een jaar later gebouwd door Van der Steen. Na ruim negentig jaar (1875) vond het kerkbestuur het nodig om een nieuwe kerk te bouwen. In archiefstukken uit 1843 werd al gewag gemaakt van een ‘al te bekrompen gebouw’. Het was aan architect C. Weber uit Roermond om een nieuw kerkgebouw te ontwerpen. Bij zijn eerste schets kwam de beraming voor de nieuwe kerk op 53.000 gulden, dat was zónder toren. In 1876 werd aangevangen met de bouw van deze nieuwe kerk. Problemen met de toestemming voor de bouw waren er volop. Met name de gemeente en provincie lagen dwars om reden, dat de nieuwe kerk te dicht bij het bestaande kerkhof zou komen te staan. Uiteindelijk werd de kerk gebouwd en kon de plechtige consecratie op 15 september 1879 plaatsvinden. Ook de toren kwam er uiteindelijk omdat een ieder het over eens was dat een kerk zonder toren ‘niet af’ was. Er werd ten behoeve van de bouw van een toren een huis-aan-huiscollecte gehouden die 2000 gulden opbracht. Uiteindelijk kwamen de bouwkosten, inclusief de bouw van de toren, op ruim 79.000 gulden. Veel van het interieur van de oude kerk, zoals het orgel, het ijzeren tabernakel, en de expositietroon met kruis werden overgeplaatst van de oude kerk naar de nieuw gebouwde H. Willibrorduskerk. Nadat de oude kerk was ontruimd, werd deze gedeeltelijk afgebroken. De sacristie alsook de plaats waar het hoogaltaar en de zijaltaren hadden gestaan, werden bij de pastorie getrokken en verbouwd tot een zijzaaltje en bijkeuken. Het zijzaaltje is heden ten dage nog steeds een overblijfsel van de kerk uit 1787 en maakt nog altijd onderdeel uit van de voormalige en monumentale pastorie.
De H. Willibrorduskerk werd op zondag 5 november 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog totaal verwoest. Waar eerst werd gedacht aan wederopbouw, liet men dat plan al snel varen vanwege de slechte fundering. Bovendien was de kerk te klein geworden. Besloten werd tot de bouw van een nieuw kerkgebouw ontworpen door architect H.W.Valk uit ’s Hertogenbosch. De eerste steen van de herbouwde nieuwe en het huidige kerkgebouw werd gelegd op 24 juni 1951, het feest van de Heilige Joannes de Doper. Reden om de nieuwe kerk de naam van Joannes de Doper mee te geven. Tijdens de paasviering in 1952 was de kerk gereed om erediensten te houden. De consecratie was vanzelfsprekend op 24 juni van dat jaar, het feest- en naamdag van de Heilige Joannes de Doper. Ook deze kerk ontsnapte niet aan de leegloop van het aantal parochianen die naar de kerk gingen. In 2010 becijferde men al dat de komende tien tot vijftien jaar, er een half miljoen euro nodig zou zijn om de kerk te behouden. De parochiekern Lage Zwaluwe kende toen nog een geloofsgemeenschap met ruim 1100 parochianen, 150 vrijwilligers, twee koren en telde een wekelijks kerkbezoek van zo’n tachtig kerkgangers. Voor het kerkgebouw was er niet alleen geld nodig op lange termijn, maar het dak en andere onderdelen was op korte termijn al aan renovatie toe. Oplossingen voor de eerste en latere kosten voor renovatie waren niet voorhanden en het parochiebestuur besloot in 2013 tot verkoop van het kerkgebouw. De parochianen zijn vanaf die tijd welkom in de Rooms Katholieke kerk H. Bartholomeus in Zevenbergschen Hoek Het gebouw staat nog steeds te koop ondanks een overeenstemming tot verkoop met een sociaal doel door het parochiebestuur. De verkoop ging niet door op besluit van het bisdom van Breda.
Opmerkingen:
Door Paul Huismans wordt gememoreerd het relatieve lage aantal rooms-katholieken in de gemeente Hooge en Lage Zwaluwe anno 1971. De herbouw en de sluiting van de Joannes de Doper kerk wordt ook beschreven door Henk Buijks. Over de architect C. Weber is een opmerkelijk verhaal te lezen met als titel De Bruidsfoto des Doods waar beschreven wordt, dat hij met zijn reeds overleden echtgenoot alsnog wordt gefotografeerd. Volgende week kunt u een bijdrage verwachten over de geschiedenis van het zijzaaltje en de pastorie.
Bronnen:
BHIC, auteurs Paul Huismans, Henk Buijks en Marilou Nillesen,
Archief Immanuelparochie,
Huis- aan huisblad ’t Carillon, auteur Johan van der Vlist.
BN/DeStem van 14 april 2010 en 18 december 2011, auteur Jan van Vliet.
Foto’s:
Zijzaaltje als laatste overblijfsel van de kerk uit 1787 en maakt nog altijd onderdeel uit van de huidige monumentale voormalige pastorie. Archief Immanuelparochie.
Foto 1 mei 1987 van de H. Joannes de Doperkerk Lage Zwaluwe: archief BHIC.
Foto uit 2011 van een culturele uitvoering georganiseerd door muziekvereniging Alliance met de balletvereniging Zwaluwnest, de gemengde koren De Cantorij en Vriendschap door Zang, bariton Henk Heijnen en de dertienjarige Julia Schonegevel: René Schotanus.
